De CFO moet evolueren naar CVO – Chief Value Officer. Dat vertelt Johan Jacques, Executive Director Finance Consulting Lead bij EY ons. “Om een efficiënte finance functie te bouwen is het essentieel om meer transformationele rollen te integreren.
Te vaak blijft finance steken in klassieke accounting en controlling taken.” Wat zijn die transformationele rollen dan? “Om kunnen gaan met verandering, processen willen standaardiseren, opportuniteiten om te verbeteren zien en vastgrijpen, processen end-to-end kunnen begrijpen en verbeteren, de impact van data zien, … Dat is waar finance heen moet. Dat is de overgang van klassiek finance naar pure waarde creatie. Het uiteindelijke doel van finance is om enkel en alleen waarde te creëren.”
De finance functie kan opgesplitst worden in vijf rollen (zie afbeelding). Om van CFO naar CVO te evolueren moeten ook de resources die naar deze rollen gaan herverdeeld worden. “De rol van accounting blijft cruciaal, maar dit zijn niet de taken die toegevoegde waarde leveren. Daar moet dus zoveel mogelijk gestandaardiseerd en geautomatiseerd worden, zodat daar heel wat tijd, energie en resources in het algemeen bespaard kunnen worden. Deze tijd kan dan verdeeld worden over de vier andere rollen.”
De juiste skills
Dé grote uitdaging hierbij is het vinden of ontwikkelen van de juiste skills. “Mensen die te lang in dezelfde werkomgeving gewerkt hebben of niet open staan voor transformatie, hebben vaak niet de juiste skills om aan de nieuwe verwachtingen te voldoen. Vandaag is er nood aan profielen die content kunnen combineren met verschillende vaardigheden. De nieuwe noden zijn kunnen multitasken, die zowel kaas gegeten hebben van accounting en controlling, die affiniteit hebben met digitalisering, die verbanden kunnen leggen en een proces end to end kunnen beschouwen. Ook project management is een nuttige skill. Dat is natuurlijk veel gevraagd, en veel profielen in finance hebben op vandaag die skills nog niet. Met dergelijke profielen wordt het dus moeilijk – of onmogelijk – een efficiënte finance functie uit te bouwen.” Die juiste vaardigheden in finance krijgen is dus een must. Hoe? Dat is een moeilijker verhaal. Er wordt vaak gesproken over het ombouwen of ‘reskilling’ van profielen, maar dat is geen eenvoudig verhaal. “Een transformationele rol opnemen is meer dan alleen het leren van nieuwe kennis en skills. Het gaat ook over attitude, en dat leer je niet zomaar. De attitude van een medewerker bepaalt bijna volledig of iemand een transformationele rol zal kunnen opnemen of niet.”
Van financial controlling naar business controlling
In een efficiënte finance functie staat controlling zeer dicht bij de business. Johan Jacques: “Je ziet inderdaad dat controlling meer en meer aanleunt bij de business en minder bij finance. Een controller moet de markt en het product kennen, niet alleen de cijfers. Hij moet ook inzicht hebben in de competitie. In feite moet elke controller op een executive comité het verhaal van de business kennen. Daarbij is het volgens ons van essentieel belang dat controllers ook geografisch nauw betrokken zijn en dus regelmatig op locatie gaan om de lokale noden door en door te begrijpen. Zo kan de controller ook heel snel aanvoelen welke data nodig zijn en hoe deze gevisualiseerd moeten worden. Het is voor een controller echt een must om proactief te zijn, inzichten te brengen, de business te challengen en niet enkel reactief te zijn.”
De kost van finance
Als we het hebben over efficient finance, kunnen we niet aan het onderwerp kostenvermindering onderuit. Johan Jacques: “Inderdaad, de kost van finance zal moeten verminderen. Tot op vandaag spraken we altijd over een finance functie die maximaal 1% van de netto inkomsten van een organisatie mag kosten. Naar de toekomst toe moet dat evolueren naar een kost van 0,4% van de netto inkomst. Dit betekent dat finance aan andere verwachtingen zal moeten voldoen (zie hierboven de inhoudelijke weg die finance moet inslaan) en dit aan lagere kosten.”
De operationele modellen van finance zullen dus moeten veranderen. “Bedrijven zullen meer en meer moeten werken met centers of excellence en regionale hubs in plaats van lokaal.” Dit stelt finance wel voor een zekere paradox: het is belangrijk voor controllers om lokaal voeling te hebben met de business maar uit kosten overwegingen is het voor finance interessanter om te centraliseren. “Dat is inderdaad een heel moeilijk evenwicht.”
Het licht aan het einde van de tunnel
Het is duidelijk – de weg naar een efficiënte finance functie is niet eenvoudig. “Bovendien is het niet voldoende om het einde van de tunnel voor ogen te blijven houden – de weg er naar toe is iets wat veel organisaties onderschatten. Je moet, wanneer je en doel voor ogen hebt, rekening houden met wat je hiervoor nodig zult hebben. Een concreet voorbeeld vinden we bij de implementatie van RPA. Het is niet voldoende om een bot te implementeren, integendeel, het is essentieel om eerst werk te maken van processtandaardisatie, aangezien een bot zal blijven haperen op uitzonderingen. Hoe minder uitzonderingen in een proces, hoe beter de bot zal werken en hoe minder menselijke tussenkomsten aan te pas zullen komen.
Heel veel staat of valt ook met datakwaliteit wanneer we het hebben over efficiëntie in finance.”
Houd de moed er in!
Het belangrijkste ingrediënt om een efficiënte finance functie op te bouwen? Moed! Johan Jacques: “Efficient finance komt er niet van vandaag op morgen. Het is een transformatie waar heel wat bloed, zweet en tranen in kruipt – ofwel tijd, geld en moed. Quick wins zijn leuk, maar zullen onvoldoende blijken om het einddoel te halen. Daarvoor zullen nog belangrijke knopen doorgehakt moeten worden en beslissingen genomen moeten worden die niet altijd eenvoudig zijn. De return on investment bij een dergelijk transformatietraject zie je pas op langere termijn.”